Księga 100-lecia Korporacji Akademickiej "Arkonia" 1879-1979

Przedmowa

Sto lat temu powstała akademicka korporacja Arkonia.

W tym czasie poszczególne roczniki Stowarzyszenia w jakże różnych warunkach i okolicznościach wychowywały się w Korporacji. W ciągu "swojego życia" przeszła Arkonia dwie wojny światowe, które w zdecydowany sposób zaważyły na jej losach. Następstwem każdej z nich były odmienne warunki egzystencji Arkonii.

Na przestrzeni stu lat są okresy, w których Arkonia nie mogła normalnie pracować i rozwijać się i mogła liczyć jedynie na przetrwanie. Są to lata 1915 - 1918, w których Stowarzyszenie ewakuowano do Moskwy, także lata drugiej wojny światowej oraz czasy obecne, w których działalność Stowarzyszenia została w kraju przerwana, a więc siłą rzeczy skazano je na wymarcie wskutek braku dopływu nowych roczników.

Realizowanie naszych celów w tych różnych warunkach egzystencji Arkonii było w konsekwencji znacznie utrudnione oraz wymagało od jej członków różnego stopnia mobilizacji wewnętrznej, aby sprostać wytkniętym ideałom i nie zboczyć z obranej drogi postępowania.

Hasło "Dobro Narodu i Państwa jest najwyższym prawem, miarą wartości moralnych, drogowskazem postępowania" miało odmienną treść w okresie ryskim, w którym Arkoni przygotowywali się do pracy w Niepodległej Polsce, inną treść w okresie pokojowej pracy w warszawskiej Arkonii oraz jeszcze inną w latach 1918 - 1920 i w czasie okupacji niemieckiej w latach 1939 - 1945, kiedy to Arkoni podjęli wspólnie z całym Narodem walkę o wolność. Różna jest ranga zadań i nierówna ofiara złożona przez poszczególne pokolenia Arkonów, aby sprostać ideałom postawionym im przez Stowarzyszenie.

Spełniając swój obowiązek wobec Ojczyzny, Arkoni wzięli liczny udział w kampanii roku 1939, w Polskiej Armii na Zachodzie, w 2 Korpusie, 1 Dywizji Pancernej, Marynarce Wojennej, Lotnictwie oraz w Armii Krajowej.

Liczba poległych i zamęczonych w obozach jest znaczna sięga bowiem 66 osób.

W ten sposób został wykonany jeden z nakazów ideologii: "Gdy wróg bytowi, czy całości Polski zagrozi, Arkon na pierwszy zew Ojczyzny, ma oddać swą siłę i krew w pierwszych Jej obrońców szeregu".

Taka była postawa Arkonów w tragicznym okresie, który przeżywała Polska. Nie zawsze jednak Arkon musiał chwytać za broń.

Na przestrzeni historii Arkonii większość jej pokoleń żyła w pokoju, pracując dla kraju i społeczeństwa. Dla tego celu przygotowywała Arkonia zastępy ludzi wpajając w nich ideologię przejrzystą i nieskomplikowaną, ludzi o wysokim poziomie etycznym, dobrych i uczciwych fachowców, którzy, kierując się zasadą "Prawdą a Pracą" mieli dać świadectwo temu, że Arkonia może być z nich dumna.

Ta przewodnia dewiza Stowarzyszenia sprawdziła się. Filistrzy Arkonii zajmowali szereg odpowiedzialnych stanowisk w różnych dziedzinach jak przemysł, rolnictwo, budownictwo i wielu innych. Arkonia dała Krajowi kilkunastu profesorów wyższych uczelni, dwóch ministrów i wicemarszałka Sejmu w okresie niepodległości, wybitnych wojskowych i duchownych.

Troską filistrów Arkonii było zapewnienie jej trwałości i ciągłości pracy. Zdawali oni sobie sprawę, że wartości przyswojone w Arkonii nie kończą się na studiach uniwersyteckich, lecz pozostają w dalszym życiu i wiążą ze Stowarzyszeniem na zawsze. Wiedzieli, że czynna Arkonia i Związek Filistrów tworzą duchową całość, współdziałając w rozkwicie Stowarzyszenia.

W tym miejscu szczególny hołd składamy założycielom Arkonii oraz założycielom Związku Filistrów.

Związek Filistrów otaczał czynną Arkonię serdeczną opieką oraz starał się o jej rozwój w drodze rozmaitych praktycznych posunięć. Do najważniejszych z nich należy wybudowanie domu, w którym Arkonia znalazła w obszernej kwaterze dogodne warunki pracy i dalszego rozwoju, oraz wydanie w 1929 r. Księgi Pamiątkowej 50-lecia.

Upłynęło następne lat pięćdziesiąt i oto droga nam Jubilatka dożyła lat 100. Zrodziła się myśl wydania następnej Księgi Pamiątkowej, obrazującej dzieje Arkonii w drugim pięćdziesięcioleciu.

Zamierzenie to nie jest łatwe, albowiem Stowarzyszenie od przeszło 30 lat zmuszone jest do przerwania swej organizacyjnej działalności, a Arkoni rozproszeni są obecnie po całym świecie i jedynie grono kolegów zamieszkujących w Londynie utrzymuje szczątkową działalność Stowarzyszenia, starając się zachować jego ciągłość. Postanowienie wydania Księgi jest przejawem przywiązania do Stowarzyszenia starych filistrów, którzy materiały do wydawnictwa są zmuszeni gromadzić, odtwarzając je przede wszystkim z pamięci, ponieważ prawie wszystkie dokumenty zaginęły. Wykonanie tego zadania uważamy za nasz historyczny obowiązek i chcemy je spełnić ku pożytkowi przyszłych pokoleń. Zdajemy sobie sprawę, że zmieniają się upodobania młodzieży, dla której zewnętrzne formy jakie obowiązywały w Arkonii, mogą wydawać się obce i niezrozumiałe. Jednakże głębia arkońskich zasad moralnych pozostanie zawsze niezmienna i godna naśladowania.

Dlatego też inicjatorom wydania tej Księgi Pamiątkowej Stulecia składamy serdeczne podziękowania.

Być może, iż w nieznanej nam przyszłości młodzież akademicka zainteresuje się naszą działalnością i zespolona ideą braterstwa podniesie sztandar pod wezwaniem "Veritate ac Labore", pod którym przemaszerowaliśmy przez życie. Spełnią się wówczas największe nasze marzenia, że Arkonia będzie nadal żyć i rozkwitać.

Adam Domański, Cetus 1924 r.
9 maja, 1979 r.