I - Założenie Arkonii

9-go maja r. b. obchodzić będzie Arkonia 10-tą rocznicę swego istnienia.

W dniu tym, w pamięci Arkonów, uprzytomni się mimowolnie r. 1879 i te gorące rozprawy, wielorakie trudności i zabiegi, jakie poprzedzały założenie naszego stowarzyszenia. Piękna to stronica w dziejach życia akademickiego ryskiej almae matris!

W zwróconem ku minionych dni szeregom, w zwierciadle, rysuje się przedewszystkiem garstka braci, która postanowiła utworzyć związek solidarny, ścisły, karny. Zdobyła się na podporządkowanie względów drobniejszych ważniejszym, donioślejszym; potrafiła spokojnie obliczyć za i przeciw, a gdy bilans wypadł pomyślnie, z zapałem postanowiła uskutecznić śmiałą, od dawna kiełkującą, myśl założenia korporacyi.

Aczkolwiek NAJWYŻEJ zatwierdzona ustawa z 18/II 1877 r. o korporacyach, sprawę powstawania nowej korporacyi, stawia w zależności li tylko od opinii w tym względzie istniejących już stowarzyszeń, czyli koła delegatów, założyciele nasi zwrócili się najsamprzód, w myśl zasad lojalnych przyszłej Arkonii, ku przedstawicielom władz miejscowych, pytając ich zdania. Zacny program Arkonii, znajdujący wyraz w jej dewizie: "Prawdą a pracą" zjednał dla sprawy ówczesnego gubernatora p. barona Uexkül'a, dziś senatora, oraz profesora Gustawa Kieseritzky'ego, piastującego wówczas urząd dyrektora Politechniki. W tem miejscu przystoi stówko wspomnienia o zmarłym przed niedawnem jenerale Laksie, który w owym czasie, na stanowisku szefa żandarmów, wiele okazał nam przychylności.

W kole delegatów, glosami Bałtyki, Concordyi i Borystenii, uzyskała Arkonia ostateczne zatwierdzenie.

Skromny hołd pamięci założycieli składam tutaj, przytaczając ich nazwiska w porządku, w jakim na podaniu do koła Delegatów je spotykamy:

jako członkowie koła, oraz jako kandydaci-założyciele:

razem 45-ciu.

Szeregi te z czasem opuściło trzech: Budkiewicz, Kwieciński, Sokołowski E., a aż sześciu śmierć wykreśliła z listy czynnych członków Arkonii. Pierwszym gorąco opłakiwanym nieboszczykiem – Arkonem był ukochany, szanowany przez wszystkich Karol Gąsowski. Mały hołd jego pamięci oddano mu stawiąc pomnik z napisem: "pierwszemu prezesowi Arkonii," na cmentarzu ryskim, wreszcie tworząc fundusz jego imienia przez Arkonów na cele wydawnictw technicznych zbierany; wszystkie te atoli dowody czci są niczem wobec przywiązania, jakiem się cieszył wśród nas, wobec bólu, żalu i tęsknoty, z jaką go na zawsze żegnano, a której wyrazem poczęści, mogła być piękna mowa pogrzebowa Gostomskiego. Po Gąsowskim pochłonęła mogiła Jelca, Koelichena, Chojnackiego i Kleczyńskiego.

Streszczać, uzasadniać zasady i cele Arkonii, we wspomnieniu dla Arkonów przeznaczonem, uważam za zbyteczne: "Wstęp" do zatwierdzonych statutów, pierwsze mowy Gąsowskiego, Szafnagla, Sokołowskiego Kazimierza i Römera Bronisława, zamieszczone w wiernym odpisie w "Książce Pamiątek," dokładnie rzecz tę malują. I czyż na ogół potrzebnem jest Arkonowi słowo pisane, by mu uprzytomnić ideały Arkonii? Czyż nie znajdują one oddźwięku w jego zasadach i wierzeniach, w jego postępowaniu wreszcie? Czyż który z nas zapomniał lub zapomni pobudki tych pięknych uczuć, które z piersi naszych, w dniach uroczystości arkońskich, wydobywały pełen zapału okrzyk: "vivat, floreat, crescat in aeternum" na cześć ukochanej Arkonii!