SPRAWOZDANIE OGÓLNE
Z DZIAŁALNOŚCI KORPORACYI
„ARKONIA”
W RYDZE
za ROK SZKOLNY 1883/4.

Spis treści

1. Zebrania naukowe

Komisyę zebrań naukowych składali:

w I półroczu

Ludwik Bergson, jako prezes,
Michał Plebański i Aleksander Wielopolski, jako sekretarze;

w II półroczu

Ludwik Bergson, jako prezes,
Krzysztof Kraszewski i Michał Plebański, jako sekretarze.

Zebrań naukowych odbyto się w każdem półroczu po pięć. Z tych jedno było poświęcone pamięci Adama Mickiewicza, na którem Franciszek Milewski odczytał pracę p.t.:

„Znaczenie Mickiewicza w poezyi i życiu narodu".

Porządek dzienny pozostałych zebrań naukowych wypełniły:

I. następujące prace piśmienne:

a) odczyty:

„O stanowisku technika wobec hygieny publicznej" przez Ludwika Bergsona;
„O systematach opodatkowania cukru i wpływie ich na rozwój rolnictwa" przez Aureliana Rodziewicza;
„O powstawaniu tłuszczu w organizmie zwierzęcym" przez Stanisława Chaniewskiego;
„Oświata i moralność” przez Aleksandra Wielopolskiego;
Krytyka odczytu A. Wielopolskiego p.t. „Oświata i moralność" przez Hilarego Łapickiego;
„Hoene-Wroński" przez Ignacego Morgulca;
„Życie i prawa kobiet-obywatelek ateńskich i spartańskich za czasów Peryklesa" przez Stefana Malińskiego; „Królowa Jadwiga wobec polityki małopolskich panów" przez Stanisława Piszczatowskiego;
„O Balladynie Słowackiego" przez Józefa Chludzińskiego;
„Tomasz Padura" przez Antoniego Wasiutyńskiego.

b) odpowiedzi piśmienne na wrzucone przez kolegów pytania:

„O radiofonie" przez Aleksandra Rosseta;
„Czy wykształcenie umysłowe ma znaczenie bez wykształcenia serca" przez Witolda Czechowicza, odpowiedź na toż samo pytanie przez Władysława Potockiego;
„O stowarzyszeniu promienistych" przez Włodzimierza Karskiego.

II. pytania, których wrzucono do skrzynki 72. Z tych odrzucono 13 (18%), pozostało bez odpowiedzi 10 (14%), odłożono do następnego roku dla braku czasu 18 (25%) pytań. Pozostałe, co do treści można podzielić na następujące grupy:

ekonomiczno – społeczne - 7
przyrodnicze - 8
techniczne - 6
literackie - 6
historyczne - 3
filozoficzne - 2

Jak roku zeszłego tak i w tym zainteresowanie się zebraniami naukowemi było niewielkie; zwłaszcza młodsi członkowie stowarzyszenia mało się przyczyniali do wzbogacenia porządku dziennego pracami obszerniejszemi.

Odczytów w ciągu całego roku złożono 10.

spis treści ↑

2. Zebrania towarzyskie

Komisyę, zebrań towarzyskich składali:

w I półroczu

Bolesław Klimowicz, jako prezes i Stanisław Lipiński jako wiceprezes;

w II półroczu

Gebethner Gustaw, jako prezes i Stanisław Lipiński jako wiceprezes.

Zebrań odbyło się 4. Program ich wypełniały następujące punkta: śpiewy solowe i kwartetowe, skrzypce solo, fortepian solo, oprócz tego powtarzana dwa razy komedya Fredry „Piosnka Wujaszka" i orkiestra złożona 55 członków stowarzyszenia pod dyrekcyą Gustawa Gebethnera. Na ostatnie zebranie towarzyskie zaproszono profesorów i członków innych korporacyi.

Udział w zebraniach towarzyskich z powodu zajmującego ich programu, brali wszyscy członkowie stowarzyszenia, goście także często i licznie zaszczycali nas swoją obecnością.

spis treści ↑

3. Biblioteka i czytelnia

Zarząd biblioteki i czytelni składali:

w I półroczu

Krzysztof Kraszewski, jako bibliotekarz,
Jan Bieliński, Antoni Wasiutyński i Aleksander Wielopolski jako pomocnicy;

w II półroczu:

Krzysztof Kraszewski, jako bibliotekarz,
Ludwik Bergson, Bronisław Pawłowicz i Michał Plebański jako pomocnicy.

Biblioteka była otwarta od 21 Września do 16 Stycznia i od 6 Lutego do l Maja.

Przy otwarciu biblioteka liczyła 2341 tomów; z tych w języku polskim 1945 tomów (87%), w innych językach 869 tomów (13%).

W ciągu roku przybyło 197 dzieł w 249 tomach z tych w języku polskim 160 dzieł w 189 tomach. Z osób postronnych wzbogacili bibliotekę darami: prof. T. Pilat ze Lwowa, p. G. Manteuffel, p. P. Zyberg-Plater, p. A. Sołtan i p. A. Narolski.

Przyrost rozkłada się na następujące działy:

1) Dział historyczno filozoficzny 38 tomów, czyli 15% przyrostu
2) Dział artystyczno literacki 131 tomów, czyli 53% przyrostu
3) Dział matematyczno przyrodniczy 32 tomów, czyli 13% przyrostu
4) Dział techniczno gospodarski 26 tomów, czyli 14% przyrostu
5) Dział dodatkowy 12 tomów, czyli 5% przyrostu

Ruch biblioteczny przedstawia się jako następuje wzięto tomów 1220; obrót wypożyczonych książek wyniósł 1651, czyli każdy z 1220 tomów był wypożyczony średnio 1,4 razy.

1) Dział historyczno filozoficzny 230 tom. czyli 14%;
2) Dział artystyczno literacki 1016 tom. czyli 61%;
3) Dział matematyczno przyrodniczy 183 tom. czyli 11%;
4) Dział techniczno gospodarski 212 tom. czyli 13%;

Nie korzystało z biblioteki 13 członków; z tych 4 dyplomandów. Każdy z korzystających z biblioteki pożyczył przeciętnie 9 tomów. Za zezwoleniem Koła korzystało z biblioteki 5 osób postronnych.

Czytelnia otrzymywała w ubiegłym roku 44 pism perjodycznych, z tych 33 polskich, 7 niemieckich, 3 francuzkie i l angielskie.

Z pism powyższych nadsyłano bezpłatnie 6:

Czasopismo Techniczne, Kraj, Kuryer Rolniczy, Ogrodnik Polski, Przegląd Pedagogiczny, Wiadomości Farmaceutyczne;

za zwrotem kosztów przesyłki 8:

Gazetę Polską, Gazetę Rolniczą, Inżynierią i Budownictwo z dodatkiem dla ślusarzy, Kuryer Warszawski, Kronikę Rodzinną, Wiek;

za połowę ceny: 11:

Ateneum, Echo Muzyczne, Kłosy Medycynę, Niwę, Prawdę, Przegląd Tygodniowy z dodatkiem, Tygodnik Ilustrowany, Tygodnik Powszechny, Wędrowiec, Wszechświat;

po cenie zniżonej 3:

Bibliotekę Warszawską,, Kuryer Codzienny, Przegląd Techniczny,

po cenie zwykłej 6:

Gazetę Świąteczną, Gospodarz, Kosmos, Przegląd Bibliograficzny, Rigasche Zeitung, Wiadomości Bibliograficzne.

Oprócz tego czytelnia prenumerowała Bibliotekę najcelniejszych utworów literatury europejskiej, Encyklopedyę Wychowawczą, Encyklopedyę Powszechną i Słownik Geograficzny, oraz 10 pism z księgarni Melina i Neldnera z tak zwanego „Journal-Lese-Zirkel," a mianowicie; Gegenwart, Ueber Land und Meer, Illustrirte Zeitung, Wostermann's Monatshefte, Deutsche Revue, Kladderadatsch, Revue des deux mondes, L’ullustration, Journal atnusant, Illustrated London News.

Komisya biblioteczna odbyła 3 ogólne i 2 ściślejsze posiedzenia.

Wykaz przychodu i rozchodu Biblioteki i Czytelni:

Niedobór zatem wynosi Rs. 23 kop. 42.

spis treści ↑

4. Śpiewy

Urząd mistrza śpiewu sprawował w ciągu całego roku Stanisław Lipiński.

Brało udział w śpiewach 28 członków. Prób śpiewu odbyło się 12. W drugiem półroczu uorganizował się pod dyrekcyą Gustawa Gebethnera kwartet, który przyczynił się niemało do ożywienia zebrań towarzyskich. Wydano na kupno nut najem fortepianu na zebrania towarzyskie itp. Rs 92 kop. 50

spis treści ↑

5. Fechtunek

Urząd mistrza fechtunku sprawował w I półroczu Kazimierz Sokołowski, w II półroczu Julian Niemcewicz. Fechtujących się obowiązkowo było 30. Opuszczono godzin fechtunkowych 300 (18% godzin, przeznaczonych na fechtunek). Wydatki na fechtunek wynosiły Rs. 258 kop 15.

spis treści ↑

6. Część administracyjna i prawodawcza

A) DZIAŁALNOŚĆ KOŁA.

Prezydjum Koła stanowili do l Stycznia 1884:

Jan Wodziński, jako prezes,
Ludwik Burgson, jako wice-prezes,
Jan Kozłowski, jako sekretarz;

do 23 Stycznia:

Stanisław Gumowski, jako prezes,
Jan Bieliński jako wice-prezes,
Władysław Meysztowicz, jako sekretarz;

od 23 Stycznia

Stanisław Gumowski jako prezes,
Ludwik. Bergson, jako wice-prezes,
Władysław Meysztowicz, jako sekretarz.

Koło odbyło w ciągu ubiegłego roku 8 zwyczajnych i 27 nadzwyczajnych posiedzeń.

Na zwyczajnych posiedzeniach bywało 90% ogólnej liczby członków Koła, na nadzwyczajnych 75% (obowiązanych do tego było 60%).

Przyjęto do Koła 19 kandydatów (38% ogólnej liczby kandydatów). Do stowarzyszenia przyjęto 29 nowych członków.

Kwestye rozbierane przez Koło można ogólnie podzielić: a) na kwestye natury wewnętrznej i b) kwestye natury zewnętrznej.

I). Kwestye natury wewnętrznej.

1. Prawodawczej:

a) Koło postanowiło, aby S. S. mogła sądzić sprawy zaocznie w razie nie stawienia się na wezwanie i nie przysłania usprawiedliwienia,

b) Z funduszu kasy stypendyalnej wewnątrz stowarzyszenia znajdować się powinna suma 10 razy większa od liczby członków stowarzyszenia, oraz 1000 Rs. na wewnętrzne większe pożyczki; reszta ma być umieszczona w biletach bankowych,

c) Na początku każdego półrocza filistrzy mają, być zawiadamiani o zmianach statutu bezpośrednio dotyczących filistrów, o składzie prezydjum, o rezultacie wyboru na kasjera kasy stypendyalnej i gospodarza, wreszcie o liczbie nowoprzyjętych członków,

d) Poręczycielami na wzięte w kasach pożyczki mogą być tylko czynni członkowie stowarzyszenia.

Nadto obostrzono paragraf o karach piwnych, zaprowadzono nieznaczne reformy w kasie zapasowej i rozstrzygano inne drobne kwestye.

2. Sądowej.

Koło sądziło 43 sprawy; z tych 6 wynikło z apelacyi od wyroków S. S, a 15 spraw było odesłanych przez S. S, pod rozpatrzenie Kola.

W sprawach wynikłych z apelacyi, Koło potwierdziło wyrok S. S. w jednym wypadku, w jednym wypadku ferowało karę łagodniejszą, w pozostałych 4 wypadkach apelujący zostali uniewinnieni. W pozostałych sprawach Koło ferowało:

względem 3 członów wykluczenie na 2 tygodnie z Koła
względem 3 członów wykluczenie na 1 tydzień z Koła
względem 2 członów wykluczenie na 3 dni z Koła
względem 4 członów niezadowolenie
względem 2 członów obostrzoną wymówkę, pod w. doniósł.
względem 3 członów wymówkę
względem 2 członów ostrzeżenie

Oprócz kar powyższych Koło wykluczyło z powodu sumacyi kar moralnych na czas ograniczony z Koła 4 członków, ze stowarzyszenia l kandydata. Z 4 członków Koła jednego wykluczono na 3 tygodnie, jednego na dni 10, jednego na tydzień i jednego na 3 dni, kandydata wykluczono na dni 10.

Sekcya sądowa w I półroczu składała się z 10 członków, z których Edward Biedrzycki, Stanisław Gumowski i Władysław Meysztowicz byli sędziami zewnętrznymi, Antoni Wasiutyński i Zygmunt Węcławowicz, ich substytutami.

Prezesem S. S. był Edward Biedrzycki,
wice-prezesem Zygmunt Węcławowicz,
sekretarzem Władysław Meysztowicz

W II półroczu S. S. składała się z 11 członków z których Edward Biedrzycki, Szymon Brurinow i Władysław Meysztowicz byli sędziami zewnętrznymi, Kazimiera Karwicki i Antoni Sienicki ich sutstytutami.

Prezesem S. S. był Władysław Meysztowicz,
wiceprezesem Jan Bieliński,
sekretarzem Wincenty Szczęsnowicz.

S. S. odbyła 6 posiedzeń, które na porządku dziennym miały 298 spraw. Z tych rozbierano 280 spraw,czyli 93%. Z rozbieranych spraw 9 odesłano pod rozpatrzenie Koła (3%), skonstatowano przewinienia w 128 wypadkach (46%); w pozostałych sprawach uniewinniono zaskarżonych lub odrzucono zaskarżenia. Karano przewinienia najczęściej wymówką.

3. Administracyjnej.

Koło udzieliło z % od funduszu kasy stypendyalnej 9 stypendyi w sumie 664 Rs

Sekcja Finansowa odbyła 10 posiedzeń, rozebrała 142 podania o udzielenie większych pożyczek, o pozwolenie płacenia składki procentowej miesięcznie, o prolongowanie długów i t. p., udzieliła 28 pożyczek na sumę 1928 Rs.

II) Kwestye natury zewnętrznej.

Koło rozebrało 19 spraw zewnętrznych, z których 15 było nadesłanych z Sądu Studenckiego, dwie tyczyły się zmian § A. P. C., dwie zatwierdzenia nowych korporacyj: Selonii i Welecyi.

B) ZEBRANIA OGÓLNE

Zebrań ogólnych odbyło się 4. Zajmowały się one ustanowieniem budżetu i przyjęciem sprawozdań półrocznych.

C) KASSY

Kliknij obrazek, aby powiększyć

D) KUCHNIA

Cena obiadów wynosiła 10 Rs. miesięcznie. Stołujących się było na miesiąc przeciętnie 46, z tych bezpłatnie stołowało się 4, za pół ceny 2.

Obowiązki kasjera pełnił w I półroczu: Michał Woroniecki, w II półroczu Ludwik Czarnowski.

Dochód kuchni w ciągu roku. 1883/4 wynosił 6592.23

Rozchód kuchni w ciągu roku. 1883/4 wynosił 6233.43

Dochód netto za rok 1883/4 wynosił 358.80

E) LOKAL I MAJĄTEK STOWARZYSZENIA

Lokal stowarzyszenia znajdował się przy ulicy I Weidendamm Nr 9. Na mieszkanie i jego urządzenie wydano Rs. 1580 kop. 91.

W I półroczu urząd gospodarza sprawował Kazimierz Chałupczyński, pomocnika Tadeusz Rapacki, w II półroczu gospodarza Wincenty Szczęsnowicz, pomocnika Michał Woroniecki.

Majątek stowarzyszenia przedstawia się jak następuje:

Biblioteka i czytelnia - Rs. 4900
Sprzęty - Rs. 500
Chorągwie, szarfy - Rs. 1070
Przybory fechtunkowe - Rs. 600
Ruchomości kuchni - Rs. 500
Kasa zapasowa - Rs. 692, 15

Razem - Rs. 8262 k. 15

spis treści ↑

7. Uroczystości stowarzyszenia

W listopadzie urządzono zebranie poświęcone pamięci A. Mickiewicza, a dnia 28 Listopada z powodu 200 posiedzenia Koła komers wewnętrzny.

W Styczniu 1884 r. wydała Arkonia bal, z którego dochód w 3/4 przeznaczony był na kasę stypendyalną Arkonii, a w 1/4 na ogólno-studencką kasę stypendyalna. (U. C.), Mniejszy dochód (628 Rs. 32 kop.), osiągnięty z balu przypisać należy mniejszej liczbie wysłanych zaproszeń z powodu chęci dostarczenia lepszej zabawy osobom, biorącym udział w balu, niż to miało miejsce w roku zeszłym. W Maju obchodzono pięcioletnią rocznicę założenia Arkonii w lokalu stowarzyszenia.

spis treści ↑

8. Stosunki wewnątrz stowarzyszenia

Pod względem stosunków towarzyskich rok 1883/4 różnił się znacznie od lat ostatnich, gdyż ścisłe i przyjacielskie stosunki łączące członków stowarzyszenia, a spowodowane małą stosunkowo ich liczbą, przyczyniły się do znacznego ożywienia życia towarzyskiego. Na brak ściślejszych stosunków i bliższej znajomości między członkami Koła i kandydatami narzekać nie było można.

Stowarzyszenie liczyło:

Kliknij obrazek, aby powiększyć

spis treści ↑

9. Stosunki zewnętrzne

a) Stosunek do filistrów.

Stosunki łączące filistrów ze stowarzyszeniem były pomyślniejsze, niż lat poprzednich, kilku filistrów odwiedziło Arkonie, ale niektórzy nie wywiązali się z obowiązków względem stowarzyszenia o ile się to tyczyło opłacenia składki.

b) Stosunek do władzy szkolnej w Rydze i do instytucyj studenckich.

Stosunki te w niczem nie uległy zmianie: W I półroczu Edward Bicdraycki sprawował z wyboru sędziów studenckich urząd wice-prezesa, a w II urząd prezesa Sądu Studenckiego; Stanisław Starczewski zaś był w II półroczu prezesem ogólno-studenckiej kasy stypendyalnej z wyboru zarządu tejże kasy.

spis treści ↑